تفاوت زنان و مردان در صبر و حیا

حیای زن، مانعی برای آسیب های جسمی و روانی اوست.
 

چکیده: در مطالعات اخیری که بر روی زنان و مردان صورت گرفته است، ثابت شده که از لحاظ بیولوژیکی صبوری زنان از مردان بیشتر است که با نگاه جامعه شناختی صفت «حیا» نیز به همین گونه است. در روایاتی که از اهل بیت (علیهم السلام) نقل شده همین مطلب آورده شده است. در این نوشتار به بیان تفاوت زنان و مردان در حوزه صبر و حیا می پردازیم.

تعداد کلمات 621 / تخمین زمان مطالعه 3 دقیقه

 

واژه «حیا» و «استحیا» در لغت به معنای شرمساری، خجلت، انقباض و امتناع از انجام دادن کار زشت است،[1] و در اصطلاح، ملکه نفسانی ای است که موجب حفظ نفس از کارهای زشت و خلاف ادب، و در نتیجه مانع از نکوهش نفس می شود.[2]
در روایت اصبغ بن نباته از امیر مؤمنان گذشت که اگر خداوند متعالی به اندازه اجزای شهوت زنان در آنان حیا قرار نداده بود، با هر مردی نُه زن در می آویخت.[3] همچنین، در روایت ابی بصیر از امام صادق (علیه السلام) آمده بود: «زنان در لذت (جنسی) ۹۹ برابر مردان اند؛ اما خداوند حیا را بر آنان مسلط کرده است.»[4]
همچنین، در روایت های دیگری چنین آمده است:
هرگاه دوشیزه خون حیض ببیند، یک جزء از حیای او از میان می رود و چون شوهر کند، جزء دیگری رخت برمی بندد و چون بکارتش زایل شود، سومین جزء، و زمانی که وضع حمل کند، جزء چهارم از میان می رود و پنج جزء دیگر باقی می ماند. در این هنگام، اگر دامنش آلوده شد، همه حیایش از دست می رود و اگر پاکدامن باقی ماند و عفت ورزید، پنج جزء دیگر باقی می ماند. از این روایات بر می آید که یکی از عواملی که زنان را در برابر هجوم نیروی شهوت کنترل می کند، حیای بسیاری است که خداوند در وجود آنان نهاده است.[5]
 

عامل دیگری که در روایات، عامل بازدارنده زن در برابر نیروی شهوانی دانسته شده، صبر در زن است. در روایت اسحاق بن عمار، آمده است که رسول خدا (صلی الله علیه وآله)فرمود: خداوند در وجود زن صبر ده مرد را نهاد. در روایت ابی خالد قماط از امام صادق (علیه السلام) نیز نقل شد که به زنان صبر دوازده نفر را داده اند؛ البته به متعلق صبر در هر دو روایت تصریح نشده است؛ ولی از قرینه مقام و سیاق، و روایات دیگر، مانند قسمتی از خطبه مفصلی که از امیر مؤمنان درباره زنان نقل شده است (لا صبر لهن عند شهوتهن[6]؛ «زنان در هنگام شهوت صبر ندارنده)، چنین برمی آید که مقصود، صبر در برابر نیروی جنسی است، و حتی اگر روایت بر این امر دلالت کند که زنان در کل در همه امور صبورتر و مقاوم تر آفریده شده اند، به استدلال ما زیانی نمی رساند. بنابراین، صبر در این روایات خواه مطلق باشد و خواه مقید، برمی آید که صبر زنان در برابر شهوت افزون تر است.
 
منبع: کتاب «سبک زندگی (همسرداری از منظر دینی با رویکری روان شناختی)»
نوشته: علی احمد پناهی

پی نوشت :
[1] . محمد معین، فرهنگ فارسی معین، ذیل واز: «حیا»، علی اکبر دهخدا، لغت نامه، ذیل واژة «حیاء»، محمدبن منظور، لسان العرب، ذیل واژه «حیاء»؛ احمد بن محمد فیومی، مصباح المنیر، ذیل واژه «حیا»
[2] . الحیاه ملکة للنفس توجب انقباضها عن القبیح وانزجارها عن خلاف الأدب خوفا من اللوم (محمدباقر مجلسی، از همان، ص ۲۳۹.
[3] . محمد بن یعقوب کلینی، اصول کافی، ترجمه و شرح سیدجواد مصطفوی، ج۵، ص۳۳۸.
[4] .همان، ص 339، روایت 5.
[5] . محمد بن علی بن بابویه قمی (شیخ صدوق)، الخصال، ج ۲، ص۵۱۳، باب العشرة؛ محمدباقر مجلسی، بحار الأنوار،
ج۱۰، ص245.
[6] . محمدباقر مجلسی، بحار الأنوار، ج۱۰۰، ص۲۲۳.